Het bruisende Napels barst van de emoties, verhalen, geschiedenis, geuren en kleuren. Te midden van de sfeervolle chaos van deze stad, waar verleden en heden samenkomen, heeft street art de afgelopen jaren aan populariteit gewonnen en steeds meer terrein veroverd. Verscholen in de karakteristieke steegjes zijn kunstwerken te vinden van zowel lokale kunstenaars als internationaal bekende artiesten. Gevels van gebouwen en muren worden verfraaid met street art, wat het aanzicht van de stad verrijkt. De afbeeldingen zijn vaak prachtig om te zien, maar veel schilderingen dragen ook een verhaal of een achterliggende boodschap met zich mee.
Als je een liefhebber bent van deze kunstvorm, tip ik een paar kunstwerken die je zeker moet zien tijdens je bezoek aan Napels. Alle werken zijn ook terug te vinden op onderstaande kaart, aangeduid met een groen pictogram met een schilderspalet.
Iside – Francisco Bosoletti
In het hart van de kleurrijke volkswijk Quartieri Spagnoli vind je een bijzonder kunstwerk van de Argentijnse kunstenaar Francisco Bosoletti. Het imposante werk dat de gevel siert, is geïnspireerd op het beeld van godin Isis van de kunstenaar Corradini (Pudicizia, in het Nederlands bekend onder de naam ‘Gesluierde waarheid’). Dit beeld is te vinden in de Cappella Sansevero in het centrum van Napels.
Tijdens een wandeling door de straatjes van de wijk kreeg Bosoletti het idee om een werk te maken dat een onzichtbaar deel van de wijk zou weerspiegelen. Om dit te bereiken, gebruikte hij een techniek die hij in veel van zijn werken toepast. Bosoletti staat bekend om zijn werken in negatief, waarbij hij licht vervangt door schaduwen en omgekeerd. Wanneer je een foto van de muurschildering maakt en vervolgens de kleuren omdraait met een ultraviolet filter, verschijnt er plotseling een ander beeld en lijkt het werk tot leven te komen.
Locatie: Largo Maradona
Maradona in de Quartieri Spagnoli
Aan hetzelfde plein als de eerdergenoemde muurschildering is er nog een kunstwerk te bewonderen: de bekendste muurschildering van voetballer Maradona in Napels. De Argentijnse voetballer Maradona en Napels zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Hoewel het al jaren geleden is dat Maradona het tenue van de voetbalclub droeg, blijft hij een grote rol spelen in het leven van de Napolitanen.
Deze afbeelding prijkt sinds 1990 op de gevel van het gebouw en trekt veel toeristen naar de nauwe straatjes van de Quartieri Spagnoli. Dit stukje street art is het werk van de lokale kunstenaar Mario Filardi, die drie dagen en twee nachten onafgebroken werkte om het kunstwerk te voltooien. In 2016 werd de schildering gerestaureerd en in 2017 gaf de Argentijnse kunstenaar Francisco Bosoletti de voetballer een nieuw gezicht.
Het gebouw met de muurschildering grenst aan een pleintje dat voorheen een parkeerplaats was. Inmiddels is deze ruimte omgetoverd tot een openluchtmuseum en wordt het sinds Maradona’s dood beschouwd als een soort bedevaartsoord. De muren zijn bedekt met talrijke fotolijstjes met foto’s van de voetballer, verschillende krantenberichten, en je kunt er een mooi voetbalshirt kopen. Er is zelfs een altaar gewijd aan de “God van Napels.” Niet alleen de muurschildering is een reden om dit pleintje te bezoeken, maar ook de bijzondere sfeer die dit stukje Napels uitstraalt maakt het de moeite waard om hier een kijkje te nemen.
Locatie: Largo Maradona
Care for knowledge – MP5
Verderop in de Quartieri Spagnoli schittert op de gevel van het centrum voor vrouwen een indrukwekkend kunstwerk. Dit werk is gemaakt door MP5, een Italiaanse artieste die bekend staat om haar zwart-witte tekenstijl en verwijzingen naar de klassieke kunst. De muurschildering verwijst naar Hypatia, een Griekse wiskundige en neoplatonisch filosofe uit de vierde eeuw. Hypatia werd op gruwelijke wijze vermoord vanwege haar wetenschappelijke kennis en wordt daarom gezien als een martelaar voor de vrijheid van denken.
Het is geen toeval dat MP5 juist Hypatia heeft gekozen als onderwerp voor de gevel van dit gebouw. Voorafgaand aan het maken van de muurschildering, bezocht MP5 meerdere keren het centrum voor vrouwen en raakte onder de indruk van de archieven vol feministische publicaties. Geïnspireerd door deze bezoeken, creëerde ze dit kunstwerk met de titel Care for Knowledge.
Locatie: Via Concezione a Monte Calvario, 25
San Gennaro – Jorit
Napels heeft maar liefst tweeënvijftig beschermheiligen, maar San Gennaro is zonder twijfel de meest prominente. Hoewel niemand precies weet hoe San Gennaro eruitzag, wordt deze beschermheilige van Napels in diverse vormen en maten afgebeeld op verschillende plekken in de stad. De enorme muurschildering van de artiest Jorit Agoch is ongetwijfeld de bekendste.
Jorit, een Napolitaans/Nederlandse kunstenaar, gebruikt gevels als zijn canvas en staat bekend om de enorme portretten die hij schildert. De muurschildering van San Gennaro, die vijftien meter hoog is, prijkt op de gevel van een gebouw in Forcella. Net als Caravaggio gebruikt Jorit echte mensen als model voor zijn werken, mensen die hij persoonlijk kent en die hem hebben geraakt. Voor dit indrukwekkende werk stond een van zijn vrienden, een gewone Napolitaanse werknemer, model. Met deze muurschildering, die tegenwoordig door veel toeristen wordt bezocht, heeft Jorit een gezicht gegeven aan de belangrijkste heilige van Napels.
Locatie: Via Vicaria Vecchia, 33
Madonna con la pistola – Banksy
In het historische centrum heeft een van ’s werelds beroemdste straatartiesten, de Brit Banksy, zijn sporen nagelaten. Naast een pizzeria op het Piazza dei Gerolomini is zijn werk Madonna con la pistola te zien. Zoals we van Banksy gewend zijn, is dit kunstwerk vol ironie. In plaats van een aureool boven de Madonna is er een pistool afgebeeld, waarmee Banksy de complexe relatie tussen religie en georganiseerde misdaad belicht. Eerder bracht Banksy ook een werk aan in Napels, maar dit werd snel overschilderd door een andere artiest. Om te voorkomen dat Madonna con la pistola hetzelfde lot ondergaat, is er een glasplaat over het werk geplaatst.
Locatie: Piazza dei Gerolomini, 115
Cucù…Tetè – Diavù
Op de Pignasecca, de oudste markt van Napels, is op de zijkant van een gebouw het gezicht van een jongetje te zien. Dit indrukwekkende kunstwerk is gemaakt door de kunstenaar David Vecchiato, bekend onder zijn artiestennaam Diavù. Het werk draagt de naam Cucù…Tetè, een verwijzing naar het kinderspel kiekeboe.
De jongen op de afbeelding is de zevenjarige Mattia Fagnoni, die in 2015 overleed na een strijd tegen een zeldzame ziekte. Na zijn dood richtten zijn ouders een stichting op ter ondersteuning van ouders met zieke kinderen. Op verzoek van deze stichting werd de muurschildering gemaakt om hun geliefde Mattia te eren en te herinneren.
De muurschildering bevindt zich op de gevel van het gebouw aan de Vico Tre Tornesi en is zichtbaar vanaf het Piazza Pignasecca.
Locatie: Piazza Pignasecca
Speranza Nascosta – Francisco Bosoletti
Op de toegangspoort van Centro La Tenda – een opvangcentrum voor daklozen – in Rione Sanità bevindt zich een verborgen muurschildering van de kunstenaar Francisco Bosoletti. Dit kunstwerk valt niet meteen op, wat precies de bedoeling is van deze bijzondere creatie. Waar de gevel in eerste instantie wat vervuild lijkt, zie je met de juiste informatie een heel ander beeld. Wanneer je een foto van de poort maakt en deze bewerkt met een ultraviolet filter (waardoor je de afbeelding omzet naar een negatief), verschijnt het gezicht van een oudere man, iets wat met het blote oog nauwelijks te zien is.
Dit unieke werk draagt de naam Speranza Nascosta, oftewel “Verborgen Hoop.” De persoon in de afbeelding symboliseert de mensen die in Centro La Tenda dagelijks hoop proberen te vinden. Het werk is bedoeld om je aan het denken te zetten en nodigt je uit om verder te kijken dan de eerste indruk die iets of iemand geeft.
Locatie: Via Sanità, 95/96
Maradona, Pino Daniele en Massimo Troisi – Jorit
Deze opvallende muurschildering steekt als een totem boven de stad uit. Zelfs vanaf kilometers afstand zijn de gezichten van drie iconische Napolitaanse figuren te herkennen, die door Jorit zijn vereeuwigd op een gebouw in het Centro Direzionale. Op de wolkenkrabber, die een hoogte bereikt van honderdtweeëntwintig meter, prijken de gezichten van voetballer Maradona, zanger Pino Daniele en acteur Massimo Troisi. Het doel van dit imposante kunstwerk is om vanuit elk punt in de stad zichtbaar te zijn, een doel waar Jorit zeker in is geslaagd.
Locatie: Centro Direzionale
Tieneme Ca’ Te Tengo – Jerico Cabrera Carandang
Het werk van kunstenaar Jerico Cabrera Carandang in Rione Sanità is een echt pareltje. Op de buitenkant van de lift van de Ponte della Sanità, die Piazza Sanità verbindt met de hoger gelegen Via Santa Teresa degli Scalzi en Corso Amadeo di Savoia, prijkt een schildering die de straten van Napels nog kleurrijker maakt. Het thema van het werk is een omhelzing, een symbool van broederschap, gastvrijheid en solidariteit. Het kunstwerk toont twee jongeren die elkaar omhelzen. De titel, misschien nog mooier dan het mural zelf, is bedacht door de jongeren uit de wijk: Tieneme Ca’ Te Tengo, wat betekent “Houd me vast, want ik houd jou vast.” Het drukt een gevoel van wederzijdse steun en solidariteit uit, waarbij het idee wordt benadrukt dat men elkaar vasthoudt en ondersteunt.
Locatie: Via Sanità
De engel van Zilda
De Franse kunstenaar Zilda heeft in Napels verschillende werken verborgen. Zilda, die bekend staat om zijn afbeeldingen van gevleugelde figuren, gebruikt altijd dezelfde techniek: hij maakt eerst een schets op papier, schildert deze vervolgens over en brengt de poster dan aan op een door hem gekozen locatie. Een van zijn beroemdste en tevens eerste werken in Napels is te vinden in het smalle steegje Vico San Giovanni in Porta. Omdat er bijna altijd een auto voor geparkeerd staat, zou je deze verborgen schat gemakkelijk over het hoofd kunnen zien.
Locatie: Vico San Giovanni in Porta
Partenope – Francisco Bosoletti
Langs de Salita San Raffaele in Materdei schittert een vijftien meter hoge afbeelding van de sirene Partenope. Partenope is een van de sirenes die in de Odyssee wordt genoemd. Met hun prachtige stemgeluid betoverden zij zeelieden, die daardoor de controle over hun schip verloren en tegen de rotsen sloegen. Odysseus wist echter het betoverende gezang te weerstaan. De wanhopige sirenes wierpen zich in het water. Alleen het lichaam van de sirene Partenope bereikte het eilandje Megaride, waar ze de stad Napels stichtte.
Het indrukwekkende werk op de gevel is van Francisco Bosoletti. Hij koos ervoor om Partenope af te beelden volgens de klassieke iconografie van de sirene. Zijn creatie wordt getoond met vleugels en gedeeltelijk bedekt met veren, half vrouw en half vogel, zoals wordt beschreven in de oude Griekse mythologie.
Locatie: Salita San Raffaele 38/20
Maradona Scudetto 2022 – 2023
Om de winst van de derde scudetto, oftewel de landstitel, van SSC Napoli te vieren, verschenen er nieuwe kunstwerken in de stad en werden oude werken opgeknapt. Aan de Salita Tarsia werd een muurschildering gerestaureerd die al in 1987 op de toegangspoort van het Palazzo Spinelli di Tarsia was aangebracht. De driekleur was na al die jaren vervaagd, maar toonde de jaartallen waarin Napoli de scudetto en de UEFA Cup won. Toen Napoli in het seizoen 2022-2023 op koers lag voor de titel, besloot men dat het tijd was om de muurschildering te vernieuwen. De grote driekleur werd opnieuw geschilderd, samen met de jaartallen van de eerdere landstitels, en als extraatje werd in het midden het gezicht van Maradona toegevoegd met boven zijn hoofd het jaartal waarin de club de derde landstitel behaalde, 2023.
Locatie: Piazzetta Sant’Alfonso e Sant’ Antonio a Tarsia
Maradona – Luciano Ranieri
In Rione Sanità, op het Piazza Miracoli, vind je nog een andere prachtige muurschildering gewijd aan Maradona. Dit meesterwerk van maar liefst tien meter hoog is gecreëerd door de getalenteerde kunstenaar Luciano Ranieri, die al bekend staat om zijn andere Maradona-schilderingen in de regio Campania. Deze schildering werd onthuld ter ere van de aanstaande derde landstitel in 2023. Het toont Maradona in zijn gloriedagen bij Napoli, vastgelegd in een tijdloos beeld. Deze afbeelding van de Argentijnse voetballegende dient opnieuw als een krachtig symbool van de diepgewortelde passie en eeuwige dankbaarheid van de Napolitanen.
Locatie: Via Miracoli, 51
Vico Totò
Dit is niet slechts een enkele schildering, maar een steeg gevuld met kunstwerken die gewijd zijn aan een van de belangrijkste figuren van de stad: Totò. Een plek die je absoluut moet bezoeken tijdens je verblijf in Napels, omdat het je een dieper inzicht geeft in de Napolitaanse mentaliteit.
Antonio de Curtis, beter bekend als Totò, wordt ook wel de Prins van de Lach genoemd. Deze komiek groeide op in de Napolitaanse wijk Sanità, waar zijn geboortehuis nog steeds staat. Opgroeien in een wijk als Rione Sanità was niet altijd gemakkelijk, maar Totò haalde veel inspiratie uit zijn eigen ervaringen. Met zijn bijzondere gevoel voor humor wist hij het hart van velen te raken. Het leed, verdriet en de moeilijkheden die hij zelf meemaakte, verwerkte hij in grappen, rake opmerkingen en gedichten. Juist omdat dit zo herkenbaar was voor velen, werd hij ongekend populair en geliefd.
De acteur overleed op 15 april 1967, kreeg drie begrafenissen en de stad was maandenlang in rouw. Tot op de dag van vandaag is Totò in Napels niet vergeten. Hij leeft voort in het hart van elke Napolitaan en men zorgt ervoor dat ook jongere generaties zijn nalatenschap kennen. Een voorbeeld hiervan is de Vico Totò in de Quartieri Spagnoli. Deze straat is gevuld met tientallen afbeeldingen uit verschillende legendarische films waarin Totò schitterde. Het is een prachtig eerbetoon aan een belangrijk personage en draagt eraan bij dat Totò waarschijnlijk nooit vergeten zal worden.
Locatie: Via Portacarrese a Montecalvario
Vicolo delle donne
Op 8 maart 2024, Internationale Vrouwendag, werd een steegje ingewijd in een verborgen hoekje van de Via Duomo, als eerbetoon aan de vrouwelijke kracht. De kunstenaressen Trisha Palma en Giulia Pagano hebben op de muren van dit steegje iconische vrouwen afgebeeld die door middel van kunst en cultuur symbool staan voor inspiratie en veerkracht, vrouwen die de geschiedenis hebben veranderd met hun moed, intelligentie en kracht.
In Vicolo delle Donne zijn portretten te zien van kunstenares Frida Kahlo, die pijn in kunst heeft omgezet en kracht en passie belichaamt; schrijfster Michela Murgia; Nobelprijswinnares Rita Levi-Montalcini, die met haar intelligentie en vastberadenheid de wereld van de wetenschap heeft gerevolutioneerd; kunstenares Artemisia Gentileschi; verzetsstrijdster Maddalena Cerasuolo, die de brug van Sanità redde van de nazi-bommen tijdens de Vier Dagen van Napels; Guerriera Guerrieri, die het Napolitaanse boekmateriaal redde tijdens de Tweede Wereldoorlog; en Matilde Serao, de eerste Italiaanse vrouw die een dagblad heeft opgericht en geleid.
Dankzij de steun van verschillende bedrijven is de Vicolo delle Donne niet alleen een visueel spektakel, maar ook een centrum van culturele uitwisseling. De kleine kastjes tussen de muurschilderingen fungeren als bibliotheekjes waar liefhebbers boeken kunnen meenemen en zo hun culturele kennis kunnen vergroten.
Locatie: Vicoletto Donnaregina
Eleonora Pimentel Fonseca – Leticia Mandragora
Op de gevel van de voormalige markt van Sant’Anna di Palazzo in de Quartieri Spagnoli straalt het portret van Eleonora Pimentel Fonseca. Eleonora stond bekend als een voorvechter van de Napolitaanse Revolutie van 1799 en werd een icoon van de strijd voor vrijheid en rechtvaardigheid. Het muurschildering is gemaakt door de Italiaans-Spaanse kunstenares Leticia Mandragora, die bekend staat om haar voorkeur voor de kleur blauw, die in al haar werken terugkomt. Het is bedoeld als een baken van hoop op een vaak verlaten plein dat regelmatig wordt gefotografeerd met stapels achtergelaten afval.
Locatie: Ex mercatino di S. Anna di Palazzo
Stadswandeling Napels
Wanneer je tijdens je stedentrip geen hoogtepunten wilt missen en ook direct een lijstje in handen wilt hebben met de fijnste adressen, bestel dan de Stadswandeling Napels. De stadswandeling is een route door Napels die langs interessante bezienswaardigheden leidt, waar onderweg aandacht is voor de geschiedenis van de stad, je een kijkje krijgt in het dagelijks leven en leert over bijzondere tradities en gebruiken. Alle plekken die je tijdens de wandeling ontdekt, zijn op een Hotspotkaart gepind. Naast deze bezienswaardigheden zijn er geweldige eet- en drinkadressen op de kaart te vinden die zich bevinden in hetzelfde gebied als de wandelroute. Handig wanneer je langer in Napels verblijft, want er zijn maar liefst dertig heerlijke adressen op de kaart gepind!
Meer info en tips over Napels vind je onder andere in onderstaande artikelen:
- Alles wat je moet weten wanneer je naar Napels gaat
- Hoe gevaarlijk is Napels?
- Waar slapen in Napels: de beste hotels, B&B’s en vakantiehuizen
- Pizza in Napels: 10 heerlijke adressen
- Vesuvius: de fascinerende vulkaan bij Napels
- 9 supertips voor Napels met kids
- De 6 leukste wijken van Napels
- Gratis bezienswaardigheden in Napels
- Ontdek de magie van Castel Sant’Elmo in Napels
- 3 dagen Napels: tips voor een lang weekend
- Het openbaar vervoer in Napels
- Maradona: de God van Napels
- Napels in de regen – De beste tips voor op een regenachtige dag
- Stranden in Napels – De beste plekken om te zwemmen
