Onder het huidige Napels bevindt zich een uitgebreid netwerk van straatjes, aquaducten, catacomben en tunnels, oorspronkelijk aangelegd door de Grieken en later uitgebreid door de Romeinen. Ondergronds Napels biedt een fascinerende blik op de geschiedenis, waarbij je het oude Napels kunt verkennen en meer kunt leren over de rijke historie van de stad. Deze ruimtes zijn tegenwoordig deels toegankelijk voor bezoekers. Op verschillende locaties in de stad kun je afdalen naar deze verborgen wereld en een reis door de tijd maken. In dit artikel zet ik de opties voor een bezoek aan ondergronds Napels op een rij.
Napoli Sotterranea
In het historisch centrum van Napels, aan het Piazza San Gaetano, bevindt zich de ingang van Napoli Sotterranea. Tijdens een rondleiding door dit ondergrondse deel van Napels krijg je verschillende historische vondsten te zien, variërend van de overblijfselen van het oude Grieks-Romeinse aquaduct tot de schuilkelders uit de Tweede Wereldoorlog.
Je daalt met een gids veertig meter af en maakt een reis van 2400 jaar terug in de tijd. Dit ondergrondse gebied heeft namelijk verschillende historische perioden gekend. In de derde eeuw voor Christus openden de Grieken de eerste ondergrondse steengroeven waaruit ze tufsteen wonnen voor de bouw van muren, tempels en andere gebouwen in de stad. In de Romeinse tijd ontstond er een indrukwekkend ondergronds netwerk toen de Romeinen de stad voorzagen van een complex systeem van aquaducten en ondergrondse leidingen.
Tijdens de tour bezoek je ook de resten van een Romeins theater dat zich onder een basso, een woning op straatniveau, bevindt. Een luik onder het bed biedt toegang tot de ruimtes waar keizer Nero rondwandelde wanneer hij voorstellingen in Napels gaf.
Recentelijk is er een opmerkelijke ontdekking gedaan: de Summa Cavea, een vondst uit de Bourbon-periode. In de vloer bevonden zich kleine kanalen die verstopt waren geraakt. Bij het schoonmaken kwamen de afvoergoten uit het Bourbon-tijdperk tevoorschijn, vervaardigd van tegels met blauwgekleurde ontwerpen.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog dienden deze ruimtes als schuilkelders tijdens de verwoestende bombardementen op de stad. Aan het einde van de tour word je naar het Museo della Guerra gebracht, waar materialen, objecten en documenten uit de periode van juni 1940 tot september 1943 te zien zijn.
De rondleiding duurt ongeveer anderhalf uur en is dagelijks beschikbaar. Meer informatie over deze tour vind je via deze link.
La Neapolis Sotterrata
Een stukje verderop kun je ook onder de San Lorenzo Maggiore een kijkje onder de grond nemen. Diep onder de kerk van San Lorenzo Maggiore bevindt zich namelijk een waar archeologisch wonderland. Daar ontdekten ze een deel van het oude Romeinse macellum, oftewel de markt, daterend uit de eerste eeuw na Christus. Dit marktgebied had winkels rondom een binnenplaats met een mozaïekvloer en een centraal gebouw voor de verkoop van voedsel.
Op de onderste niveaus van de opgraving wordt de ingewikkelde structuur van het hele gebied duidelijk. Tijdens opgravingen werd een weg uit de Griekse periode ontdekt, een hoofdweg genaamd stenopos, later bekend als de belangrijkste straat van Neapolis. Deze weg liep langs een Romeins gebouw met negen winkels, een overdekte markt en zelfs een plek waar de stadschat werd bewaard. Het gebied veranderde door de eeuwen heen, maar het rijke verleden blijft onder de grond verborgen en kan vandaag de dag met eigen ogen worden bezichtigd. Reserveren kan via deze link.
Galleria Borbonica
In de buurt van het Piazza del Plebiscito kun je een kijkje nemen in de Galleria Borbonica. In 1853 gaf koning Ferdinand II van Bourbon de opdracht voor de constructie van twee ondergrondse tunnels die het Koninklijk Paleis moest verbinden met Piazza Vittoria. Dit diende als een snelle vluchtroute voor de koninklijke familie en ter bescherming van het paleis.
Het werk aan de tunnels was complex en werd geconfronteerd met verschillende obstakels. In mei 1855 werd de tunnel door de koning ingewijd en kort opengesteld voor het publiek. Het werk was echter nog niet voltooid; de oostelijke opening was verre van klaar en zou ook nooit worden voltooid. Na de dood van de koning in 1859 werden de werkzaamheden stopgezet vanwege politieke en historische omstandigheden, waardoor de tunnel onvoltooid bleef.
Gedurende de volgende eeuw werd de tunnel verlaten. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden sommige ondergrondse ruimtes gebruikt als luchtbeschermingsbunkers, compleet met bedden, keukengerei en toiletten. Na de oorlog diende de tunnel tot de jaren zeventig als gemeentelijke gerechtelijke opslagplaats voor in beslag genomen goederen.
In 2007 ontdekten geologen verborgen kamers en een oude trap uit de zeventiende eeuw. Hier werden waardevolle artefacten gevonden, waaronder het grafmonument van een belangrijke militair uit de Eerste Wereldoorlog.
Tegenwoordig zijn er verschillende routes beschikbaar om de Galleria Borbonica te verkennen, waardoor je een fascinerend inzicht krijgt in de geschiedenis en architectuur van Napels. Het is een unieke ervaring die de rijke geschiedenis van de stad tot leven brengt. Je reserveert een plekje voor een rondleiding via deze link.
Catacomben van San Gennaro
De catacomben van San Gennaro liggen onder de Capodimonte-heuvel en beslaan zesduizend vierkante meter. Deze catacomben zijn uniek in vergelijking met andere catacomben in Europa. Ze zijn verdeeld over twee verdiepingen en worden gekenmerkt door ruime kamers. De indrukwekkende benedenhal heeft plafonds van wel zes meter hoog en bevat een groot doopvont. Een van de meest betoverende ruimtes is het voorportaal van de bovenste catacombe, dat in de vroege derde eeuw in Pompeiaanse stijl is versierd en de oudste christelijke schilderijen van Zuid-Italië bevat. De meest waardevolle plek is misschien wel de Crypte van de Bisschoppen, waar prachtige mozaïeken uit de vijfde eeuw te zien zijn, waaronder een afbeelding van de bisschop van Carthago, San Quodvultdeus.
De oorsprong van de catacomben van San Gennaro dateert uit de tweede eeuw na Christus. Ze begonnen waarschijnlijk als het graf van een adellijke familie, die de ruimtes later aan de christelijke gemeenschap schonk. De uitbreiding begon in de vierde eeuw na Christus, nadat de overblijfselen van Sant’Agrippino, de eerste patroonheilige van Napels, in de aan hem gewijde ondergrondse basiliek werden bijgezet.
In deze catacomben vind je ook het graf van een andere beschermheilige, San Gennaro. Zijn overblijfselen zijn meerdere keren verplaatst voordat ze hun definitieve rustplaats vonden in de Dom van Napels, en ze hebben een tijdlang in deze catacomben gelegen.
De catacomben zijn te bezoeken van maandag tot zondag, behalve op woensdag wanneer ze gesloten zijn. Vooraf reserveren is verplicht en kan via deze link.
Catacomben van San Gaudioso
De catacomben van San Gaudioso, gelegen onder de Basilica di Santa Maria della Sanità in Rione Sanità, zijn een must-visit. Deze catacomben waren oorspronkelijk een belangrijke begraafplaats voor vroege christenen. San Gaudioso, een bisschop, werd aanvankelijk begraven buiten de stadsmuren, maar al snel werd deze plek een centrum van verering. De ondergrondse begraafplaats werd uitgebreid, wat leidde tot de indrukwekkende catacomben van San Gaudioso.
De catacomben bevatten prachtige fresco’s en mozaïeken uit de vijfde en zesde eeuw, met veel symbolen die populair waren in de vroege christelijke periode, zoals de vis, het lam en de wijnstok met ranken.
Deze plek illustreert op indrukwekkende wijze de nauwe verbinding tussen leven en dood die hier in de buurt zo prominent aanwezig is. Tijdens een rondleiding door de catacomben krijg je boeiende inzichten in specifieke rituelen en tradities die vroeger werden gevolgd. Een opvallende gewoonte was bijvoorbeeld om de schedel in de muur te plaatsen en de rest van het lichaam te schilderen, waarbij de persoon werd afgebeeld met kleding en gereedschappen die verband hielden met hun beroep tijdens hun leven.
Bovendien leer je over het drainageproces dat werd toegepast bij overlijden, waarbij de overledenen in nissen werden geplaatst en een klein gaatje werd gemaakt op een specifieke locatie in het lichaam om vloeistoffen te laten ontsnappen. Na voltooiing van dit proces werden de botten gereinigd en naar hun laatste rustplaats gebracht. Het is fascinerend om meer te leren over deze historische gebruiken en rituelen.
De catacomben zijn te bezoeken van maandag tot zondag, behalve op woensdag wanneer ze gesloten zijn. Vooraf reserveren is verplicht en kan via deze link.
Ipogeo dei Cristallini
In juli 2022 opende het Ipogeo dei Cristallini zijn deuren voor het publiek en is sindsdien een ware parel in het hart van de Rione Sanità. Het hypogeum omvat vier ondergrondse grafkamers, waardoor je meer dan 2300 jaar terug in de tijd gaat. Deze fascinerende ruimtes werden in 1889 toevallig ontdekt toen baron Giovanni di Donato onder zijn woning graafwerkzaamheden liet uitvoeren in de hoop water te vinden. In plaats van water stuitte hij op een schat aan Griekse schilderkunst en architectuur, bestaande uit vier grote grafkamers die zijn uitgegraven in tufsteen en voorzien van prachtige versieringen, fresco’s, urnen en altaren.
Als je het Ipogeo dei Cristallini wilt bezoeken, is het aan te raden om van tevoren te reserveren. Je kunt een kaartje kopen via deze link.
Meer info en tips over Napels vind je onder andere in onderstaande artikelen:
- Alles wat je moet weten wanneer je naar Napels gaat
- Hoe gevaarlijk is Napels?
- Waar slapen in Napels: de beste hotels, B&B’s en vakantiehuizen
- Pizza in Napels: 10 heerlijke adressen
- Vesuvius: de fascinerende vulkaan bij Napels
- 9 supertips voor Napels met kids
- De 6 leukste wijken van Napels
- Gratis bezienswaardigheden in Napels
- Ontdek de magie van Castel Sant’Elmo in Napels
- 3 dagen Napels: tips voor een lang weekend
- Het openbaar vervoer in Napels
- Maradona: de God van Napels
- Napels in de regen – De beste tips voor op een regenachtige dag
- Stranden in Napels – De beste plekken om te zwemmen
- Ontdek de mooiste street art in Napels
