Wie de Amalfikust vooral kent van levendige kustplaatsen en schilderachtige dorpjes, zal misschien verrast zijn door de stilte en rust die je hogerop in de bergen kunt vinden. Tussen de met druivenranken en citroenbomen begroeide terrassen, op de hellingen van de Monte Sant’Angelo a Tre Pizzi, ligt een bijzonder plekje verscholen. Op 364 meter boven zeeniveau, tussen het stadje Praiano en het beroemde wandelpad Il Sentiero degli Dei, vind je de kerk van Santa Maria a Castro, met het aangrenzende Convento di San Domenico. Een plek waar geschiedenis, spiritualiteit en natuur op indrukwekkende wijze samenkomen.
Tussen hemel en aarde
Vanaf het kerkplein ontvouwt zich een spectaculair uitzicht over Vettica Maggiore, Positano, de eilandengroep Li Galli en het eiland Capri. Deze plek is een waar toevluchtsoord, waar eenvoud en spiritualiteit op natuurlijke wijze versmelten met de overweldigende schoonheid van de omgeving. Het is een plek die uitnodigt tot bezinning, met een bijna tastbare verbinding tussen het menselijke en het goddelijke.
Een eeuwenoude cultusplaats
De oorsprong van deze plek is gehuld in mysterie. Er zijn geen exacte gegevens over wanneer het allemaal begon, maar de aanwezigheid van een oude offersteen in het eerste schip van de kerk wijst op een voorchristelijke verering. Volgens de lokale overlevering is de kerk ontstaan na een verschijning van de Heilige Maagd aan een eenvoudig boerenmeisje. Wat volgde, was de bouw van een kerk gewijd aan Maria op een plek waar natuur en geloof samensmelten.
De oudst bekende schriftelijke bron dateert van 2 oktober 1599. In een document, opgesteld in het klooster van Santa Maria della Sanità in Napels, werd de kerk van Santa Maria a Castro officieel toevertrouwd aan de Dominicanen. De gemeenschappen van Praiano en Vettica Maggiore beloofden daarbij het klooster te bouwen dat nog altijd tegen de kerk aanligt.
De enige kerk met vijf beuken
Santa Maria a Castro is uniek in haar soort: het is de enige kerk aan de Amalfikust met vijf beuken. Elk deel werd in verschillende fasen gebouwd, wat het geheel een bijzondere dynamiek geeft. In het linker zijschip bevindt zich een indrukwekkend fresco, de Madonna delle Grazie, dat al eeuwenlang wordt vereerd vanwege haar vermeende genezende kracht.
Het fresco is opgebouwd uit twee lagen. Bovenin zie je een statige Christusfiguur, gezeten op een troon in Byzantijnse stijl, geflankeerd door Petrus, Paulus en enkele engelen. Onder deze voorstelling zit de Maagd met het Kind op een troon, omringd door heiligen en musicerende engelen. Tussen hen in is zelfs een kleine stoet van figuren in vijftiende-eeuwse kleding te zien, vermoedelijk de opdrachtgevers. Alles is met grote zorg gecomponeerd, in een stijl die duidelijk beïnvloed is door renaissancekunstenaars als Piero della Francesca.
Het klooster: eenvoud en harmonie
Aangrenzend aan de kerk ligt het klooster van San Domenico, verdeeld over twee verdiepingen. Beneden vind je de keuken, een oven, een eetzaal en een cisterne voor regenwater. Boven zijn vier eenvoudige cellen. Wat het bouwwerk bijzonder maakt, is de constructie van de dubbele gewelven op de bovenverdieping, een typische bouwstijl in de regio. Dit systeem zorgde voor een ideale temperatuurregulatie, zelfs tijdens hete zomers. Bij restauratiewerken werden de oorspronkelijke gewelven opnieuw zichtbaar, nadat een later toegevoegd dak was ingestort. Het herstelde geheel straalt opnieuw die ingetogen schoonheid uit die zo kenmerkend is voor deze plek.
Een plaats waar hemel en aarde elkaar raken
Wat deze plek zo indrukwekkend maakt, is juist het gebrek aan groots vertoon. Geen uitbundige versieringen of architecturale bravoure, maar juist eenvoud. Daardoor lijkt het complex haast op te lossen in het omliggende landschap. Het is een plek waar je de stilte kunt horen en het mystieke kunt voelen. Het is dan ook geen wonder dat deze locatie nog steeds een spirituele aantrekkingskracht uitoefent, zelfs op wie zich niet per se religieus voelt.
Tradities en muziek
Santa Maria a Castro leeft niet alleen in het verleden, het is een plek waar ook vandaag nog tradities voortleven. Elk jaar rond eind juli/begin augustus wordt in Praiano de viering van de Luminaria di San Domenico gevierd. Het hele dorp doet mee en transformeert in een zee van licht: ramen, balkons, terrassen en zelfs koepels worden versierd met honderden kaarsen. Het feest herdenkt een droom van de moeder van San Domenico, waarin zij een hond zag met een brandende fakkel in zijn bek. Dit visioen staat symbool voor het verspreiden van het goddelijke licht over de wereld.
Een andere recentere traditie is I Suoni degli Dei, een reeks concerten met klassieke en moderne muziek die worden gehouden op het kerkplein van Santa Maria a Castro en tussen oude grotwoningen in de omgeving. De combinatie van muziek, natuur en spiritualiteit maakt deze evenementen onvergetelijk.
Een wandeling naar deze mystieke plek
Santa Maria a Castro en het klooster van San Domenico liggen langs het legendarische Sentiero degli Dei, het Pad van de Goden. Om deze bijzondere plek te bereiken, moet je op een bepaald punt van het hoofdpad afwijken. Op de route staan bordjes die duidelijk aangeven waar je heen moet.
De afdaling naar de kerk is niet moeilijk, maar wel een beetje spannend. Stevige schoenen zijn aan te raden en het loont om je tijd te nemen. Wie liever omhoog wandelt, kan vertrekken vanuit het centrum van Praiano. Daar start een goed onderhouden pad met traptreden dat je stap voor stap naar deze mystieke plek brengt.
Reisgids Amalfikust
De mooiste tips voor de Amalfikust heb ik verzameld in de digitale reisgids 100 tips voor de Amalfikust. Hierin neem ik je mee naar ‘mijn’ Amalfikust en deel ik persoonlijke tips zodat ook jij de magie van dit gebied kunt ervaren. Van leuke adressen voor een heerlijke koffie tot verhalen waar je de ziel van de Amalfikust daadwerkelijk leert kennen. De gids biedt alle inspiratie die je nodig hebt voor een trip naar dit magische stukje Italië.
Meer informatie over de Amalfikust vind je in onderstaande artikelen:
- Ontdek de Amalfikust tijdens een fietstour met een Nederlandstalige gids
- Ontdek Amalfi & Atrani met een Nederlandstalige local
- De Amalfikust met kinderen: tips en info
- Drukte aan de Amalfikust
- Wat je moet weten over de Amalfikust
- De beste tips voor een dag Positano
- De meest gestelde vragen over de Amalfikust
